කොළඹ අගරදගුරු මැල්කම් කාදිනල් රංජිත් හිමිපාණන් විසින්සමලිංගිකත්වය සහ ඊට අදාළ නීති ප්‍රතිසංස්කරණ පිළිබඳ නැවත වරක් සිය ස්ථාවරය ප්‍රකාශ කිරීමත් සමඟ, ශ්‍රී ලාංකේය සමාජයේ මේ සම්බන්ධයෙන් පවතින සංවාදය නැවතත් තීව්‍ර වී ඇත. පසුගිය දා කොළඹ පැවැති උත්සවයක දී උන්වහන්සේ සඳහන් කළේ, රට තුළ සමලිංගිකත්වය ප්‍රචලිත කිරීම සඳහා විදේශීය සංවිධාන සමඟ එක්වී පිරිසක් කටයුතු කරමින් සිටින බවයි. ඇතැම් දේශපාලන පක්ෂ මෙන්ම දේශපාලන නායකයන් ද මේ සඳහා සම්බන්ධ බව කාදිනල් හිමිපාණෝ එහිදී පෙන්වා දුන්හ.
කාදිනල් මැල්කම් රංජිත් හිමිපාණන්ගේ ස්ථාවරය සලකා බලන විට පෙනී යන්නේ, උන්වහන්සේ කිසිදු විටෙක සිය මතය වෙනස් කිරීමට සූදානම් නොවන බවයි. මීට පෙර අවස්ථාවලදී ද මේ සම්බන්ධයෙන් දැඩි විරෝධයක් පළ කළ අතර, එවන් අවස්ථාවලදී පවා උන්වහන්සේගේ අදහස් ‘නූතන සමාජයට නොගැළපෙන’ බවට දැවැන්ත විරෝධයක් එල්ල විය. එහෙත්, මේ විරෝධතා හමුවේ වුවද උන්වහන්සේ සිය අදහසින් පසුබැසීමක් සිදු නොකළ අතර, මෑතකාලීන ප්‍රකාශවලින් ද පෙනී යන්නේ, උන්වහන්සේ සිය ස්ථාවරය එලෙසම පවත්වාගෙන යන බවයි. යම් මතයක් ප්‍රකාශ කළ විට ඒ වෙනුවෙන් දිගින් දිගටම පෙනී සිටීමේ ගතිගුණයක් උන්වහන්සේ සතු බව මෙයින් පැහැදිලි වේ.
පාප්තුමන් සමලිංගිකත්වය ‘අපරාධයක් නොවන’ නමුත් ‘පාපයක්’ බව අවධාරණය කරමින්, පාපයක් සහ අපරාධයක් අතර වෙනස පැහැදිලි කළේය. එතුමන් අවධාරණය කළේ, සමලිංගිකත්වය සාපරාධීකරණය කරන නීති අයුක්ති සහගත බවයි. මෙම ප්‍රගතිශීලී ස්ථාවරය හමුවේ වුවද, මැල්කම් කාදිනල් රංජිත් හිමිපාණන් සිය අදහස වෙනස් කර නොමැති බව මෑතකාලීන ප්‍රකාශවලින් පෙනී යයි. මේ අනුව පෙනී යන්නේ සම ලිංගිකත්වය පිළිබඳ මැල්කම් කාදිනල් රංජිත් හිමිපාණන් දක්වන්නේ බයිබල් මතය මිස නූතන මතය නොවන බවය.
කාදිනල්වරයාගේ මෙම ස්ථාවරයට බලපාන ප්‍රධානතම සාධකය වන්නේ කතෝලික සභාවේ මූලික ඉගැන්වීම් සහ බයිබලයේ අඩංගු ඇතැම් ප්‍රකාශයන් යැයි විශ්වාස කළ හැකිය. කිතු දහමෙහි මෙන්ම අනෙකුත් ආබ්‍රහම්වාදී ආගම්වලද සමලිංගිකත්වය සම්බන්ධයෙන් පැරණි ගිවිසුමේ දැඩි විරෝධතා දැක්වූ අවස්ථා දක්නට ලැබේ. බයිබලයේ උත්පත්ති පොතේ සඳහන් වන සොදොම් සහ ගොමෝරා නගර විනාශ කිරීමේ කතාව මේ අතරින් වඩාත් ප්‍රසිද්ධය. ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ සමලිංගිකත්වය හැඳින්වීම සඳහා භාවිත වන “Sodomy” යන වචනය පවා බිහිවී ඇත්තේ මෙම සොදොම් නගරය ආශ්‍රයෙනි. මේ අනුව, කාදිනල් හිමිපාණන්ගේ ස්ථාවරය හුදෙක් පුද්ගලික මතයක් නොව, සදාකාලික ආගමික ඉගැන්වීම් මත පදනම් වූවක් බව පැහැදිලි වේ.
කාදිනල්වරයාගේ මෙම දැඩි ස්ථාවරය මධ්‍යයේ, සමලිංගිකත්වය සම්බන්ධයෙන් ගෝලීය වශයෙන් පවතින ප්‍රවණතා සහ ආගමික නායකයින්ගේ මතයන් සලකා බැලීම වැදගත් වේ. හිටපු පාප් වහන්සේ වූ ෆ්‍රැන්සිස් පාප්තුමන් සමලිංගික ප්‍රජාව සම්බන්ධයෙන් දැරූ මතය මේ අතරින් වඩාත් කැපී පෙනේ. එතුමන් සිය පූර්වගාමීන්ට වඩා වෙනස්, වඩාත් සහනශීලී සහ දයානුකම්පිත ස්ථාවරයක් ගත් බව බොහෝ දෙනාගේ මතයයි. “මම ඔවුන්ව විනිශ්චය කරන්නට කවුරුන්ද?” වැනි එතුමන්ගේ ප්‍රකාශයන්, සමලිංගිකත්වය දෙස වඩාත් මානුෂීයව බැලිය යුතු බවට ඉඟි කළේය. කෙසේ වුවද, පාප්තුමන් සමලිංගිකත්වය ‘අපරාධයක් නොවන’ නමුත් ‘පාපයක්’ බව අවධාරණය කරමින්, පාපයක් සහ අපරාධයක් අතර වෙනස පැහැදිලි කළේය. එතුමන් අවධාරණය කළේ, සමලිංගිකත්වය සාපරාධීකරණය කරන නීති අයුක්ති සහගත බවයි. මෙම ප්‍රගතිශීලී ස්ථාවරය හමුවේ වුවද, මැල්කම් කාදිනල් රංජිත් හිමිපාණන් සිය අදහස වෙනස් කර නොමැති බව මෑතකාලීන ප්‍රකාශවලින් පෙනී යයි. මේ අනුව පෙනී යන්නේ සම ලිංගිකත්වය පිළිබඳ මැල්කම් කාදිනල් රංජිත් හිමිපාණන් දක්වන්නේ බයිබල් මතය මිස නූතන මතය නොවන බවය.
එමෙන්ම, ලෝකයේ ප්‍රධාන කතෝලික ජනගහනයක් වෙසෙන රටවල් වන බ්‍රසීලය, මෙක්සිකෝව සහ ස්පාඤ්ඤය වැනි රටවල් සමලිංගික ප්‍රජාවගේ අයිතිවාසිකම් සම්බන්ධයෙන් කැපී පෙනෙන ප්‍රගතියක් ලබා ඇත. මෙම රටවල ස්ථාවරයන් පැහැදිලිවම පෙන්නුම් කරන්නේ, කතෝලික ආගමික පසුබිමක් තිබියදී වුව ද, රාජ්‍ය නීති සහ සමාජීය සම්මතයන් වඩාත් ප්‍රගතිශීලී දිශාවකට ගමන් කර ඇති බවයි. මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ කාදිනල් හිමිපාණන්ගේ දැඩි ස්ථාවරය හා සැසඳීමේදී විශාල වෙනසක් පෙන්නුම් කරයි.
මෙම විවාදය හුදෙක් ආගමික කාරණයක් පමණක් නොව, දේශපාලනික සහ සමාජීය ස්ථාවරයන් ද මෙහිදී වැදගත් වේ. ඇතැම් දෙනා තර්ක කරන්නේ, LGBTQ+ සංකල්පය සහ සමලිංගික අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ අදහස් මෙරටට බලහත්කාරයෙන් විදේශ බලවේග විසින් පටවනු ලබන බවයි. මෙම අදහස කාදිනල් හිමිපාණන්ගේ මතයට ද අනුකූල වේ. මීට පෙර ගාලු මුවදොර අරගල භූමියේ පවා සමලිංගිකත්වය සම්බන්ධයෙන් වඩාත් ධනාත්මකව සිතිය යුතු බවට අදහසක් ඉදිරිපත් විය.
වර්තමාන දේශපාලන තත්ත්වය සලකා බලන විට ද මේ සම්බන්ධයෙන් යම් සංකීර්ණත්වයක් දක්නට ලැබේ. ජාතික ජන බලවේගය (NPP) වැනි ප්‍රගතිශීලී යැයි සැලකෙන පක්ෂවල නායකයන් පවා සමලිංගික අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව ධනාත්මකව අදහස් පළ කර තිබේ. විශේෂයෙන්ම, වත්මන් අග්‍රාමාත්‍ය හරිනි අමරසූරිය වැනි ප්‍රබල චරිත මේ සම්බන්ධයෙන් සිය සහයෝගය පළ කර ඇති බව පෙනෙන්නට තිබුණි. මේ නිසාම, සමලිංගික ප්‍රජාවෙන් බහුතරයක් (ආසන්න වශයෙන් 90%ක් පමණ) ජාතික ජන බලවේග රජයක් පිහිටුවීම වෙනුවෙන් සිය ඡන්දය භාවිත කළ බවට ද මතයක් පවතී. කෙසේ වෙතත්, රජයක් පිහිටුවීමෙන් පසු මේ සම්බන්ධයෙන් රජය නිහඬ ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කරන බව පෙනී යයි.
එසේ වුවද, ශ්‍රී ලංකාවේ සමලිංගික සබඳතා තවමත් සම්පූර්ණයෙන් නීතිගත කර නැත. දැනට පවතින නීතිමය තත්ත්වය පහත පරිදි වේ:
බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත යුගයට අයත් ශ්‍රී ලංකා දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 365 සහ 365A වගන්ති මගින් “ස්වාභාවික පිළිවෙළට පටහැණි ලිංගික සංසර්ගය” සහ “දැඩි අශෝභන ක්‍රියා” සාපරාධී වරදක් බවට පත් කරයි. මෙම නීති, එකඟත්වයෙන් සිදුවන සමලිංගික ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් සඳහා නඩු පැවරීමට භාවිතා කළ හැකි අතර, ඒ සඳහා වසර 10ක් දක්වා සිර දඬුවමක් සහ දඩයක් නියම කළ හැක.
කෙසේ වෙතත්, 2023 වසරේ දී ශ්‍රී ලංකා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින්, එකඟත්වයෙන් සිදුවන සමලිංගික සබඳතා අපරාධයක් නොවන බවට පත් කිරීමට ඉදිරිපත් වූ පෞද්ගලික මන්ත්‍රී පනත් කෙටුම්පතක් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුකූල බවට තීරණය කිරීම ප්‍රධාන පෙරළියක් විය.
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් ලිංගික දිශානතිය හෝ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම්ව වෙනස්කම් කිරීම පැහැදිලිවම තහනම් නොකළ ද, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් ඇතැම් අවස්ථාවලදී ඒ සම්බන්ධව වාසිදායක තීන්දු ලබා දී ඇත. 2022 පුද්ගලික දත්ත ආරක්ෂණ පනත මගින් “ලිංගික දිශානතිය” විශේෂ පුද්ගලික දත්ත කාණ්ඩයක් ලෙස ආරක්ෂා කරයි.
මෙම තත්ත්වය, ශ්‍රී ලාංකේය සමාජයේ සම්ප්‍රදායික වටිනාකම් සහ මානව අයිතිවාසිකම් අතර පවතින ගැටුම මනාව පෙන්නුම් කරයි. මෙම විෂය පිළිබඳ යහපත් හෝ අයහපත් ලෙස නිශ්චිත නිගමනයකට එළඹීම අසීරු වන්නේ ද, ආගමික, දේශපාලනික සහ සමාජීය මතවාද රාශියක් මෙයට බලපාන බැවිනි. මෙය හුදෙක් ආගමික හෝ දේශපාලනික මතයක් පමණක් නොව, සමාජීය සංහිඳියාව, මානව අයිතිවාසිකම් සහ සම්ප්‍රදායික වටිනාකම් අතර පවතින අරගලයක් ලෙස දැකිය හැකිය.
නීතිමය අභියෝග තිබියදීත්, විශේෂයෙන් කොළඹ නගරය කේන්ද්‍ර කරගනිමින් ශ්‍රී ලංකාවේ කැපී පෙනෙන LGBTQ+ ප්‍රජාවක් සිටින අතර, ඔවුන්ගේ අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් ක්‍රියාකාරීන් පෙනී සිටිති. සංවිධාන ලියාපදිංචි වීමට හැකි වී ඇති අතර, ඔවුන් විසින් උත්සව ද පවත්වන බව දක්නට ලැබේ.
මේ සියලු කරුණු සලකා බලන විට, ශ්‍රී ලංකාවේ සමලිංගිකත්වය පිළිබඳව පවතින කතිකාව වඩාත් සංකීර්ණ බව පෙනී යයි. එක් පසෙකින්, මැල්කම් කාදිනල් රංජිත් හිමිපාණන් විසින් ආගමික මූලධර්ම මත පදනම්ව දැඩි සහ අප්‍රතිහත ස්ථාවරයක් පවත්වාගෙන යයි. එතුමන්ගේ මෙම ස්ථාවරය, ෆ්‍රැන්සිස් පාප්තුමන්ගේ මධ්‍යස්ථ ආකල්පය හෝ ලෝකයේ ප්‍රමුඛ කතෝලික රටවල් විසින් සමලිංගික අයිතිවාසිකම් නීතිගත කිරීම වැනි ගෝලීය ප්‍රවණතා හමුවේ වුව ද වෙනස් වී නොමැත. අනෙක් පසින්, ශ්‍රී ලංකාවේ සමහර ප්‍රගතිශීලී දේශපාලන බලවේග මේ සම්බන්ධයෙන් ධනාත්මක ස්ථාවරයක් ගෙන ඇති නමුත්, මේ වන විට රජය මේ සම්බන්ධයෙන් නිහඬ ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කරමින් සිටින බව පෙනේ.
මෙම තත්ත්වය, ශ්‍රී ලාංකේය සමාජයේ සම්ප්‍රදායික වටිනාකම් සහ මානව අයිතිවාසිකම් අතර පවතින ගැටුම මනාව පෙන්නුම් කරයි. මෙම විෂය පිළිබඳ යහපත් හෝ අයහපත් ලෙස නිශ්චිත නිගමනයකට එළඹීම අසීරු වන්නේ ද, ආගමික, දේශපාලනික සහ සමාජීය මතවාද රාශියක් මෙයට බලපාන බැවිනි. මෙය හුදෙක් ආගමික හෝ දේශපාලනික මතයක් පමණක් නොව, සමාජීය සංහිඳියාව, මානව අයිතිවාසිකම් සහ සම්ප්‍රදායික වටිනාකම් අතර පවතින අරගලයක් ලෙස දැකිය හැකිය.
නිරංජන් චාමින්ද කරුණාතිලක