ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයේ පිටිසර බද පෙදෙසක පිහිටි වසර සියයකටත් වඩා පැරණි වලව්වකින් ඇතැම් රාත්‍රී කාලයන්හි ඇසෙන අද්භූත කාන්තා විලාපයක් පිළිබඳව හිතවතෙකුගෙන් මට මුල්වරට අසන්නට ලැබුණේ මීට වසර හතකට පමණ කලිනි. ඔහු වැඩිදුරටත් කියා සිටියේ එය සියවසකට පමණ පෙර එහි ජීවත්ව සිට දරු ප්‍රසූතියක දී මියගිය වලව්වේ ළමාතැනීගේ විළිරුදා හඬ බවට ප්‍රදේශයේ ගම්මුන් පවසන බවයි. එමෙන්ම ඒ හඬ ඇසෙනුයේ වලව්වේ ‘වැදුම් ගේ’ නමින් පොළොව යටට වන්නට තිඹිරි දැවයෙන් නිමවූ විශේෂ කුටියකින් බව ද දැනගත හැකි විය. අතීතයේ ප්‍රභූ නිවෙස් හෙවත් වලව්වල මෙවැනි පෞද්ගලික සූතිකාගාර තනා තිබූ අතර ඒවා තිඹිරි දැවයෙන් තනා තිබීම මත ‘තිඹිරි ගෙවල්’ යනුවෙන් හැඳින්වෙන ලදී.රුවන් මල් නිඝණ්ඩුව ආදී පැරණි ලේඛන වල තිඹිරි යන්න අඳුර ලෙස අර්ථ දක්වා ඇති අතර එහි සඳහන් අන්දමට තිඹිරි ගේ යනු ප්‍රසූත කාමරයයි. ඒවායේ දරුවන් ප්‍රසූත කරන කාන්තාවන්ට ප්‍රසූතිය සිදුවන අවස්ථාවේ එල්ලී සිටීම පිණිස යහනට ඉහළ බාල්කයක එල්ලා ඇති සවිමත් වරපට හෙවත් කඹය හඳුන්වනුයේ ‘විළි රැහැන’ යනුවෙනි.
ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධාන සංඛ්‍යා ලේඛන වලට අනුව ලොව සිදු වන මාතෘ මරණ වලින් 75% ක් පමණ සඳහා හේතු වන ප්‍රධාන සංකූලතා කිහිපයක් තිබේ.දරු ප්‍රසූතියෙන් පසු අධික රුධිර වහනය,දරු ප්‍රසූතියෙන් පසු ආසාදන, ගර්භණී සමයේදී අධි රුධිර පීඩනය (පූර්ව-එක්ලැම්ප්සියාව සහ එක්ලැම්ප්සියාව Pre-Eclampsia and Eclampsia )දරු ප්‍රසූතියෙන් ඇතිවන සංකූලතා සහඅනාරක්ෂිත ගබ්සාව ඒ අතර වෙයි.
‘‘ඔය වලව් වත්තට කිසිම කෙනෙක් ඇතුල් කරගන්න මටවත් බෑ. මොකද ඔය වලව් වත්ත වටේටම දවසේ පැය විසිහතරේම සීසීටීවී වැඩ කරනවා. ඒ වගේම ඔය පවුලේ අය සැරින් සැරේ එහේ ඉඳලා ඒ සීසීටීවී දර්ශන බලනවා.කොහොම හරි ඔය කියන විලාප සද්දේ ඔය වලව්වේ රැයක් ගත කරපු සමහරුන්ට ඇහිලා තියෙනවා නම් තමයි. ඒක මෙලෝ යකෙකුට අහගෙන ඉන්න බැරි ඇඟ කිළිපොලා යන විලාපයක්ලු.’’
මේ අතර එම කාන්තා විලාපය සම්බන්ධයෙන් එම ප්‍රදේශයේ පැතිර ගිය තවත් කටකතාවක් ද තිබේ. එනම් වලව්වේ තිඹිරිගෙය දෙසින් නැගෙන විලාප හඬ වලව්වේ තරුණ හාම්පුතෙකුගෙන් ගැබ්බර වූ කුල හීන ලෙස සම්මත වූ රූමත් මෙහෙකාර තරුණියකගේ බව ය. දරු ගැබ මෝරා එත්ම තරුණිය වලව්වේ සිරකොට තැබූ හාම්පුතුන් ඒ තිඹිරිගෙය තුළදී ඇය කෲර වධහිංසාවලට ලක්කොට මරා දැමූ බව කියනු ලැබේ.මේවායේ ඇත්ත-නැත්ත කෙසේ වෙතත් එම වලව්වට ගොස් අද්භූත විලාපයේ සුලමුල දැනගැනීමට මා තුළ ඇතිවූයේ නොනිමි කුතුහලයකි. නමුත් ඒ සම්බන්ධයෙන් විමසීමේදී මගේ හිතවතා කියා සිටියේ වලව්වේ මුල් හිමිකරුවන් විසින් විදේශ රටක පදිංචි ශ්‍රී ලාංකේය කෝටිපති පවුලකට එය විකුණා ඇති අතර ඔවුන් බාහිර කිසිවකුටත් එහි පිවිසීම තහනම් කොට ඇති බවකි.
ඒ දිනවල ගම්පහ දිස්ත්‍රික් ලේකම් කාර්යාලයේ සේවය කළ මගේ හිතවත් ශ්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවා නිලධාරියෙක් සිටියේය. දිනක් මම ඔහුට මෙම කරුණ කියා ඒ සම්බන්ධ වැඩිදුර කරුණු විමසීමට වලව්ව පිහිටි වසමේ ග්‍රාම නිලධාරී වරයා සම්බන්ධ කර දෙන මෙන් ඉල්ලා සිටියෙමි.ඒ එම සිදුවීම සම්බන්ධ පුද්ගල හා ස්ථාන පිළිබඳ කිසිදු විස්තරයක් කවරාකාරයෙන් හෝ ප්‍රසිද්ධ නොකරන බවට පොරොන්දු වෙමිනි. ඔහු මගේ ඉල්ලීම කොතරම් හොඳින් ඉටු කළේ ද යත් මම ඊළඟ ඉරු දින උදෙන්ම ගොස් එම වසමේ ග්‍රාම නිලධාරීවරයා හමුවීමි.
ඔහු කී අන්දමට එම වලව්වේ වර්තමාන හිමිකරුවන් විදේශ පුරවැසි භාවයක් හිමි ශ්‍රී ලාංකික පවුලක් වන අතර, ඔවුන් රුපියල් කෝටි ගණනක් වටිනා එම දේපල මිලට ගෙන ඇත්තේ මීට වසර දහයකට පහළොවකට කලිනි. මේ වන විට ඒ වලව් භූමිය තුළ උද්‍යාන කම්කරුවෙකු සහ වලව්වේ අභ්‍යන්තර සේවයට තලතුනා යුවළක් රැඳී සිටිති. එමෙන්ම මේ වනවිට වලව්වේ සියලු වගකීම් පවරා ඇත්තේ එම ප්‍රදේශයේ තරමක පිළිගැනීමක් සහිත ගැමියෙකුට ය.
‘‘ඔය වලව් වත්තට කිසිම කෙනෙක් ඇතුල් කරගන්න මටවත් බෑ. මොකද ඔය වලව් වත්ත වටේටම දවසේ පැය විසිහතරේම සීසීටීවී වැඩ කරනවා. ඒ වගේම ඔය පවුලේ අය සැරින් සැරේ එහේ ඉඳලා ඒ සීසීටීවී දර්ශන බලනවා.කොහොම හරි ඔය කියන විලාප සද්දේ ඔය වලව්වේ රැයක් ගත කරපු සමහරුන්ට ඇහිලා තියෙනවා නම් තමයි. ඒක මෙලෝ යකෙකුට අහගෙන ඉන්න බැරි ඇඟ කිළිපොලා යන විලාපයක්ලු.’’
ග්‍රාම නිලධාරීවරයා ද සමඟ වලව්වේ වත්මන් භාරකරුගේ නිවසට ගිය විට ඔහු එය කීවේ රහසක් ලෙස තබාගන්නා ලෙස අපව දිවුරා පොරොන්දු කරවාගනිමිනි.
‘‘ඕක මේ පැත්තේ මිනිස්සු අතරේ පැතිරෙන කතාවක්. නමුත් පුදුමේ කියන්නේ පහුගිය ටිකේ ඔය වලව්වේ රෙපයාර් වැඩකට මම මාතර දෙයියන්දරින් බාස්උන්නැහේලා කට්ටියක් ගෙන්නවා ගත්තා. මොකද බස්නාහිර පළාතේ කිසිම කෙනෙක් ඔය වලව්වට ගන්න එපා කියලා අයිතිකාර මහත්තයා එකහෙළාම කියලා තියෙන හින්දා. ඒ මාතර මිනිස්සු ඔය විලාපේ ගැන හාංකවිසියක් දන්නේ නෑ.ඒත් ඒ මිනිස්සු ඔය වලව්වේ හිටපු මුල් දවසේ රෑම ඔය මර විලාපේ ඇහිලනේ.’’
එම වලව්වේ භාරකරු කියා සිටියේ බොහෝ දෙනෙකුට අගමුල වටහාගත නොහැකි ප්‍රහේළිකාවක් මතු කරමිනි. ඒ අනුව එම අද්භූත විලාප හඬ පසුපස තව දුරටත් ලුහුබැඳ යාමට සිතු මම දැනට ඒ වලව්ව තුළ ජීවත්වන වියපත් යුවළේ පිරිමියා මඳකට මුණගස්වන මෙන් භාරකරුට කන්නලව් කළෙමි. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ ඊළඟ සතියේ දිනයක ඒ යුවළේ පිරිමියා ‘විනාඩි පහකට’ ඉන් බැහැර ස්ථානයකදී මුණැගැසීමට මට හැකිවීමයි.
‘‘ඔය ඉස්සර මැරුණාය කියන ළමාතැනීගේ විලාපය නිකම්ම ඇහෙන්න විදියක් නෑනේ. හුඟක් වෙලාවට ඕක මතුවෙන්නේ ඔය වලව්වේ ඉන්න ගෑනු කෙනෙකුගෙන්. ඉතින් මුර උන්නැහේගේ හාමිනේ විතරයි නේද දැන් ඔය වලව්ව ඇතු‍ළේ ඉන්න එකම ගෑනු කෙනා?’’ මම ඔහු හා සුහද පිළිසඳරකින් පසු ඇසීමි. ‘‘ඇත්තටම ඒකම තමයි මහත්තයෝ සිද්ධ වෙන්නේ. හිටපු ගමන් දවසක රෑට අපේ ගෑනි මහ රෑ යටිගිරියෙන් බෙරිහන් දෙන්න පටන් ගන්නවා. බැරි වෙලාවත් වලව්වට පිටින් කවුරුහරි ආවොත් එදා රෑට අපේ ගෑනි නොවරදවාම ඔහොම යටිගිරියෙන් බෙරිහන් දෙනවා.ඔය ගෑනිට ඒ ළමා තැනී ආරූඪ වෙනවද මන්දා’’
මුරකරු කීය.
‘‘ඔය ඉස්සර මැරුණාය කියන ළමාතැනීගේ විලාපය නිකම්ම ඇහෙන්න විදියක් නෑනේ. හුඟක් වෙලාවට ඕක මතුවෙන්නේ ඔය වලව්වේ ඉන්න ගෑනු කෙනෙකුගෙන්. ඉතින් මුර උන්නැහේගේ හාමිනේ විතරයි නේද දැන් ඔය වලව්ව ඇතු‍ළේ ඉන්න එකම ගෑනු කෙනා?’’ මම ඔහු හා සුහද පිළිසඳරකින් පසු ඇසීමි.
‘‘ඇත්තටම ඒකම තමයි මහත්තයෝ සිද්ධ වෙන්නේ. හිටපු ගමන් දවසක රෑට අපේ ගෑනි මහ රෑ යටිගිරියෙන් බෙරිහන් දෙන්න පටන් ගන්නවා. බැරි වෙලාවත් වලව්වට පිටින් කවුරුහරි ආවොත් එදා රෑට අපේ ගෑනි නොවරදවාම ඔහොම යටිගිරියෙන් බෙරිහන් දෙනවා.ඔය ගෑනිට ඒ ළමා තැනී ආරූඪ වෙනවද මන්දා’’
මුරකරු කීය. ඔහු වැඩිදුරටත් කියා සිටියේ, ඒ බව හෙළිකිරීම මත තමන්ගේ රැකියාව සහ ඒ වාසස්ථානය අහිමි වන නිසා එය රහසක්ව තබාගන්නා බව ය.
නමුදු එය ඒ මුරකරුගේ බිරිඳ තුළ පවතින මායාකාරී පෞරුෂය (Hysterical personality) නම් වන තත්ත්වය සහ ඔවුන් ජීවත්වන නිහඬ පාලු පරිසරය මුල්කොට ඇගේ උප විඥානයෙන් මතුවන මනෝ කායික ක්‍රියාකාරීත්වයක් පදනම් ව සිදුවන්නක් මිස අතීත සිද්ධියක් සම්බන්ධ කිසිදු ගුප්ත සංසිද්ධියක් නොවන බව මම ඔහුට පහදා දුනිමි.
තිලක් සේනාසිංහ