හිටපු ජනාධිපති රනිල් අත්අඩංගුවට ගැනීම සම්බන්ධයෙන් මේ වන විට ජාත්‍යන්තරයේ ප්‍රකට පුද්ගලයන් කිහිප දෙනෙකුම අදහස් දක්වා තිබෙන බැව් විදෙස් මාධ්‍ය කෙරෙහිි අවධානය යොමු කිරීමේ දී පෙනෙන්නට තිබේ. එ් අතර විදේශීය නායකයන්, රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයන් සහ තවත් ප්‍රමුඛ පුද්ගලයන් කිහිප දෙ‍ෙනකුම සිටිති.
මුලින්ම මේ පිළිබඳව ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ හිටපු නෝර්වේ සාම නියෝජිත එරික් සෝල්හයිම් ය. සෞඛ්‍ය තත්ත්වය පිළිබඳව කනස්සල්ල පළ කරමින්, වික්‍රමසිංහ මහතා වහාම නිදහස් කරන ලෙස ඔහු ඉල්ලා සිටියේය. 2022 ආර්ථික අර්බුදයේදී ශ්‍රී ලංකාව බේරා ගැනීමට ඉදිරිපත් වූ නායකයා ලෙස ඔහු වික්‍රමසිංහ මහතා වර්ණනා කළ අතර, ඔහුට එල්ල වූ චෝදනා “නොසුදුසු” බවත් යුරෝපයේදී ඒවා අපරාධ ලෙස නොසලකන බවත් පැවසීය.
මීට අමතරව, තවත් වැදගත් ජාත්‍යන්තර චරිත සහ ආයතන කිහිපයක්ම මේ පිළිබඳව අදහස් පළ කර ඇත.
ඒ අතරින් එක් අයකු වන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ අසල්වැසි රාජ්‍යයක් වන මාලදිවයිනේ හිටපු ජනාධිපති මොහොමඩ් නෂීඩ් ය. ඔහු හිටපු ජනපතිවරයාට සිය සහයෝගය පළ කරමින් ප්‍රකාශ කළේ, “ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විපක්ෂ නායකයන් සහ හිටපු ජනාධිපතිවරුන් අත්අඩංගුවට ගැනීම නව්‍ය සංසිද්ධියක් නොවන” බවය. ඔහු රනිල් වික්‍රමසිංහ නිදහස් කරන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, ශ්‍රී ලංකාවට සිය සහයෝගය පළ කළේය.
ප්‍රකට ඉන්දීය දේශපාලන චරිතයක් වන ශෂී තරූර් අදහස් දක්වමින් මෙම චෝදනා “නොවැදගත්” ඒවා ලෙස හැඳින්වූයේය, ශ්‍රී ලංකාව “වෛරී දේශපාලනයෙන්” (vendetta politics) වැළකී සිටිය යුතු බව ද ඔහු අවධාරණය කළේය.
අන්තර්ජාතික සංවර්ධනය සඳහා වූ එක්සත් ජනපද ආයතනයේ (USAID) පරිපාලක නිලධාරිනිය වන සමන්තා පවර්, මේ සම්බන්ධව “බරපතල කනස්සල්ල” පළ කළ අතර, නීතියේ ආධිපත්‍යය සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආයතන ආරක්ෂා කිරීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කළාය.
ශ්‍රී ලංකාවේ යුරෝපා සංගම් නියෝජිත කණ්ඩායම නිල ප්‍රකාශයක් නිකුත් කරමින් නීතිමය ක්‍රියාවලියට ගරු කරන ලෙසත්, තත්ත්වය සමීපව නිරීක්ෂණය කරන බවත් ප්‍රකාශ කළහ.
2022 දී ශ්‍රී ලංකාව දැවැන්ත ආර්ථික අර්බුදයකට මුහුණ දුන් අවස්ථාවේදී, රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපති ධුරයට පත් වූයේ රට ස්ථාවර කිරීමේ බලාපොරොත්තුවෙනි. ඔහු ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල (IMF) සමඟ සාර්ථක ගිවිසුමක් ඇති කර ගැනීමට සමත් වූ අතර රට යම් මට්ටමකට ස්ථාවර කළේය. එරික් සෝල්හයිම් සහ සමන්තා පවර් වැනි පුද්ගලයන්, හිටපු ජනපතිවරයා අත්අඩංගුවට ගැනීම දකින්නේ, රටේ මෑතකාලීන ස්ථාවරත්වයට තර්ජනයක් ලෙසය. ඔවුන්ට අනුව, මෙය පවත්නා දේශපාලන ක්‍රමයට එරෙහිව දියත් කරන ලද දේශපාලන වෛරී පියවරක් විය හැකිය. එවැනි ක්‍රියා නිසා රටේ නව ආණ්ඩුව කෙරෙහි ජාත්‍යන්තර විශ්වාසය බිඳී යාමට ඉඩ ඇත.
ශ්‍රී ලංකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය මහ කොමසාරිස් මේ සම්බන්ධයෙන් සිය කනස්සල්ල පළ කරමින් විනිවිදභාවය සහ අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය පිළිබඳව අවධාරණය කළේය.
මෙම පුද්ගලයන්ගේ සහ ආයතනවල ප්‍රතිචාර පිටුපස හුදෙක් රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික ආචාරශීලීත්වය ඉක්මවා ගිය ගැඹුරු දේශපාලන හා ඓතිහාසික සාධක කිහිපයක් පවතින බව ද ජාත්‍යන්තර මාධ්‍ය කිහිපයක පළ වී තිබිණි.
2022 දී ශ්‍රී ලංකාව දැවැන්ත ආර්ථික අර්බුදයකට මුහුණ දුන් අවස්ථාවේදී, රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපති ධුරයට පත් වූයේ රට ස්ථාවර කිරීමේ බලාපොරොත්තුවෙනි. ඔහු ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල (IMF) සමඟ සාර්ථක ගිවිසුමක් ඇති කර ගැනීමට සමත් වූ අතර රට යම් මට්ටමකට ස්ථාවර කළේය. එරික් සෝල්හයිම් සහ සමන්තා පවර් වැනි පුද්ගලයන්, හිටපු ජනපතිවරයා අත්අඩංගුවට ගැනීම දකින්නේ, රටේ මෑතකාලීන ස්ථාවරත්වයට තර්ජනයක් ලෙසය. ඔවුන්ට අනුව, මෙය පවත්නා දේශපාලන ක්‍රමයට එරෙහිව දියත් කරන ලද දේශපාලන වෛරී පියවරක් විය හැකිය. එවැනි ක්‍රියා නිසා රටේ නව ආණ්ඩුව කෙරෙහි ජාත්‍යන්තර විශ්වාසය බිඳී යාමට ඉඩ ඇත.
යුරෝපා සංගමය සහ බ්‍රිතාන්‍ය මහ කොමසාරිස්වරයා තම ප්‍රකාශ තුළින් නීතියේ ආධිපත්‍යය සහ අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය පිළිබඳව අවධාරණය කළහ. මෙය ඔවුන්ගේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ මූලිකාංගයකි. ඔවුන් දකින්නේ අත්අඩංගුවට ගැනීම පිටුපස දේශපාලන පළිගැනීමක් තිබිය හැකි බවත්, එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාමුවට හානිකර බවත් ය. නව ආණ්ඩුව දුෂණයට එරෙහිව ක්‍රියාත්මක වීම අගය කළද, එය විනිවිදභාවයෙන් සහ නිසි නීතිමය ක්‍රියාවලියකට අනුකූලව සිදුවිය යුතු බව ඔවුන් පෙන්වා දෙති.
ඉන්දීය විදේශ කටයුතු පිළිබඳ කාරක සභාවේ සාමාජිකයකු වන ශෂී තරූර්, කලාපීය සහයෝගය සහ ස්ථාවරත්වය පිළිබඳව දැඩි අවධානයක් යොමු කරයි. ශ්‍රී ලංකාව තුළ අස්ථාවරත්වය ඇතිවීම ඉන්දියාවට ඍජුවම බලපාන බැවින්, මෙවැනි ක්‍රියා කලාපයන් කලාපීය වශයෙන් අනතුරුදායක විය හැකි බව ඔහු අනතුරු අඟවයි.
එරික් සෝල්හයිම් වසර ගණනාවක් ශ්‍රී ලංකාවේ සාම ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධව සිටි බැවින් හිටපු ජනපතිවරයා සමඟ සමීප සබඳතාවක් පැවැත්වූ අයෙක් වන අතර, ඔහුගේ දේශපාලන චින්තනය හා ස්ථාවරය හොඳින් හඳුනයි. එම නිසා ඔහු මෙම අත්අඩංගුවට ගැනීම ඔහුදේශපාලනික ලෙස සලකයි.
ඉන්දීය විදේශ කටයුතු පිළිබඳ කාරක සභාවේ සාමාජිකයකු වන ශෂී තරූර්, කලාපීය සහයෝගය සහ ස්ථාවරත්වය පිළිබඳව දැඩි අවධානයක් යොමු කරයි. ශ්‍රී ලංකාව තුළ අස්ථාවරත්වය ඇතිවීම ඉන්දියාවට ඍජුවම බලපාන බැවින්, මෙවැනි ක්‍රියා කලාපයන් කලාපීය වශයෙන් අනතුරුදායක විය හැකි බව ඔහු අනතුරු අඟවයි.
මාලදිවයින සහ ශ්‍රී ලංකාව අතර දිගුකාලීන සමීප සබඳතාවක් පවතින අතර, මොහොමඩ් නෂීඩ් මහතාද මාලදිවයින තුළ දේශපාලන අභියෝගවලට මුහුණ දුන් නායකයෙකි. ඔහුගේ ප්‍රකාශය තුළින්, එවැනි තත්ත්වයන් කලාපීය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට ඇති බලපෑම පිළිබඳ පුළුල් දෘෂ්ටිකෝණයක් ඉදිරිපත් කරයි.
මෙම විදේශීය අදහස් රටේ නව ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිරූපයට යම් බලපෑමක් ඇති කරයි. දේශපාලන විරුද්ධවාදීන් ඉලක්ක කරගත් බවට චෝදනා එල්ලවීම, ජාත්‍යන්තර ආයෝජකයන් සහ සංචාරකයන් අධෛර්යමත් කිරීමට හේතු විය හැකිය. මෙම විදේශීය චරිත ඔවුන්ගේ කනස්සල්ල පළ කිරීමෙන්, ශ්‍රී ලංකාවේ නව නායකත්වයට අනතුරු අඟවන්නේ, ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවේ ගෞරවය දිනා ගැනීමට අවශ්‍ය නම්, විනිවිදභාවය සහ නීතිමය ප්‍රමිති පවත්වා ගත යුතු බවය.
මෙම සිදුවීම ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන ඉතිහාසයේ ඉතා වැදගත් සන්ධිස්ථානයක් වන අතර, එය විදේශීය ප්‍රතිචාරවලට යම් මට්ටමකට බලපෑම් කළ හැකිය.
මෙම සිදුවීම් පිළිබඳව අනාගතයේදී තවත් ප්‍රතිචාර බලාපොරොත්තු විය හැකිය. විශේෂයෙන්ම එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය (UN) වැනි ආයතන නීතියේ ආධිපත්‍යය සහ මානව හිමිකම් පිළිබඳ තත්ත්වය සමීපව නිරීක්ෂණය කරනු ඇත.
නිරංජන් චාමින්ද කරුණාතිලක